Oorspronkelijk gepubliceerd in 2009

De teloorgang van Test-Aankoop

De allereerste keer dat ik het maandblad van Test-Aankoop in handen kreeg, was rond 1974. Ik verslond het -alleen al omdat er merken vergeleken werden, wat elders ondenkbaar was. Vergelijkende reclame was immers verboden. Het nummer bevatte o.a. een test van aardbeienconfituur. Is er een interessanter onderwerp denkbaar? De beste aardbeienconfituur was Hero, niet de Hero die je in de winkelrekken vond maar een andere, "Hero Zwitserland". Die was dubbel zo duur als zijn soortgenoten. Hero Nederland -met de beklijvende reclameslogan "Hero is niet duurder dan gewone confituur" was omzeggens even goed en beduidend goedkoper. Dit werd dus ontegensprekelijk de Beste Koop.

Artikelen zoals deze waren rasechte juweeltjes. Alle aspecten van de aardbeismeersels werden hier tegen het licht gehouden. "Zuiver fruit, zuiver suiker" was OK maar "zuiver fruit, zuivere suikers" wees op een goedkopere mengeling van zoetstoffen waartoe een goed merk zich niet zou verlagen. Je kon blindelings vertrouwen op de resultaten. De minderwaardige confituren in de winkelrekken verdienden een zwart kruis, je begreep niet dat iemand ze nog kocht. Test-Aankoop ruled!.

Jaren later kwamen er deukjes in dat Test-Aankoop imago. Bijvoorbeeld: om abonnees te werven, organiseerde de Verbruikersunie sweepstakes. Dat zijn loterijen waarbij u ongevraagd nummers krijgt toegezonden die u ongeziene prijzen beloven als en alleen als u uw deelname aan de trekking bevestigt (onder het motto de prijzen zijn al getrokken, u moet alleen nog controleren wat u gewonnen hebt). Test-Aankoop vond deze sweepstakes verwerpelijk bij andere firma's maar aanvaardbaar voor zichzelf. Het was immers voor het goede doel.

Ook de kwaliteit van de tests zelfs deed stilaan de wenkbrauwen fronsen. De tests werden oppervlakkiger, minder relevant voor de dagdagelijkse praktijk en vooral: meer en meer betwistbaar. Dat viel op als je zelf iets van het onderwerp afwist. Dertig jaar na het eerste boekje, kwam er een eind aan de innige relatie tussen Test-Aankoop en mijzelf. Met spijt in het hart.

Onlangs viel mijn oog op een recent nummer met een test van espresso machines (TA 537, december 2009). Leek mij wel interessant en dus heb ik het artikel met aandacht gelezen, in de stille hoop dat het niveau opnieuw was zoals lang geleden. Deze hoop bleek ijdel, zoals ik hieronder zal proberen aan te toen. Duik met mij mee in de wereld van de gemalen koffieboon en de wijze waarop men haar zet.

Espresso-machines

Test-Aankoop neemt in het artikel 3 soorten espresso-machines onder de loep:

espresso-machines die werken met Nespresso-capsules
espresso-machines met ingebouwde koffiemolen
"traditionele" toestellen die werken met ESE-pads of met gemalen koffie (nergens wordt vermeld wat een ESE-pad is)

Er worden 3 toestellen tot "Beste Koop" uitgeroepen, eentje uit de eerste categorie en twee uit de tweede categorie. Geen uit de derde categorie. Welke kronkelige wegen hebben geleid tot deze conclusie?

De gehanteerde testprocedures

Test-Aankoop vermeldt in zijn tests gewoonlijk vlotjes welke aspecten zijn getest (bv. "de smaak", "het gebruiksgemak", ...), maar zegt bijna nooit hoe. De reden daarvoor is plaatsgebrek: er is te weinig ruimte in het boekje om dit alles uit de doeken te doen. U moet er maar op vertrouwen dat alles getest is op de juiste wijze.

Dat plaatsgebrek-argument is in het Internet-tijdperk natuurlijk achterhaald. Niets belet Test-Aankoop om de testprocedure te publiceren op hun Internetsite. Dat kost niets, maar... het stelt hen natuurlijk bloot aan kritiek.

Soms wordt er gelukkig wel een tip van de sluier opgelicht. Gewoonlijk een klein tipje. Zo vermeldt het artikel over espresso-machines dat de koffie blind beoordeeld werd door niemand minder dan onze specialisten. Er wordt niet gezegd welk soort volk daar zitting in had; met hoeveel ze waren; hoeveel kopjes ze voorgeschoteld kregen in hoeveel sessies; of hun beoordelingen zijn gecontroleerd op consistentie. In plaats daarvan krijgen wij een onverwacht gedetailleerd overzicht van de beoordelingscriteria:

de aanblik van de koffie (kleur, consistentie, de aanwezigheid van belletjes),

de geur (vruchten, bloemen, chocolade en geroosterd brood zijn goed, ranzigheid of een chemische geur zijn dat niet)

het smaakevenwicht en de aard van de aroma's (elegant, rijk, complex, diepgaand).

Dat zit snor, denkt u dan. Maar vervolgens lezen we dat de espresso's ofwel met Illy-koffie werden bereid, ofwel met het door de fabrikant aanbevolen merk. En dat maakt de smaakbeoordeling erg betwistbaar. Die geur van vruchten, bloemen en chocolade, komt die ook niet van de koffie zelf? In hoeverre is het apparaat ervoor verantwoordelijk? Om dit vast te stellen, zou men voor elk toestel exact dezelfde koffie moeten gebruiken (bij voorkeur de beste op de markt). Als dat niet kan omdat de ene pads gebruikt en de andere losse koffie, is dat geen probleem zolang men binnen elke categorie dezelfde koffie gebruikt. Wie dat niet doet, kan moeilijk beweren dat toestel A lekkerder koffie zet dan B.

Elementair, mijn beste Watson

Is het Test-Aankoop artikel nagelezen vooraleer het naar de drukker ging? Ik twijfel eraan. Men vindt geen Beste Koop bij de "klassieke" toestellen die met gemalen koffie of met ESE-pads werken (= categorie 3) omdat, wij citeren,

... die slechter scoorden bij de smaakproef en {omdat} de melkopschuimers minder doeltreffend bleken.

Is het in dit opzicht niet vreemd om te zien dat twee van de drie toestellen die het wel tot "Beste Koop" schoppen, helemaal geen melk kunnen opschuimen?

Dat de "klassieke" toestellen slechter zouden scoren op de smaakproef, klopt daarenboven evenmin. Het beste "klassieke" toestel in de test (dat is, voor zover het belang heeft, de Rowenta ES 6400 Espremio) scoort een '+' in de categorie "degustatie", net zo goed als de toestellen in de twee andere categorieën. Wij veronderstellen dus dat deze Rowenta evenzeer in staat is om koffie te produceren met vruchten, bloemekes en chocola. Bijkomend voordeel is dat het dit brouwsel produceert tegen een fractie van de prijs van de beste kopen: 0.10 EUR per kop, tegenover gemiddeld 0.20 EUR voor de toestellen met koffiemolen (categorie 2) en 0.38 EUR voor de Nespresso-koffies (categorie 1). Dat lijkt ons een moeilijk te overtreffen teller in een prijs/kwaliteit verhouding. Waarom geen van deze toestellen werd overwogen bij de keuze van de Beste Koop is m.a.w. een raadsel.

Traag

Test-Aankoop doet er blijkbaar erg lang over om een test te publiceren. De prijzen voor de espresso-machines, zoals vermeld in het boekje, zijn genoteerd in augustus 2009. De test zelf is verschenen in het decembernummer. Op het moment dat wij dit schrijven is het half januari 2010; de test ligt dus al een dikke maand in de krantenwinkels. Laat ons even kijken naar de voorradigheid van de geteste toestellen op enkele websites.

Vandenborre heeft op dit moment niet minder dan 48 espresso-toestellen in het assortiment. Van de 6 toestellen uit de eerste Test-Aankoop categorie (de Nespresso's) vinden we er 5 terug. Dat is OK. Maar de prijzen zijn anders dan die in Test-Aankoop. Het kwalitatief beste toestel volgens Test-Aankoop (de Magimix Citiz 190) staat bij Vandenborre 179 EUR geprijsd (met nog een extra Nespresso-tegemoetkoming van 50 EUR, dus eerder 129 EUR), terwijl Test-Aankoop een prijsbereik vermeldt van "225 tot 250 EUR". De Magimix is daarmee het op 1 na goedkoopste toestel uit zijn categorie en zou een onbetwistbare "Beste Koop" zijn geweest. Maar dat is het dus niet.

Niet overtuigd? We nemen een kijkje bij de tweede categorie, de "Toestellen met koffiemolen". Van de 5 geteste toestellen is ... geen enkel meer te verkrijgen bij Vandenborre. En ook bij de derde categorie ("ESE-pads of gemalen koffie") is geen enkel toestel (van de 3 geteste) nog te vinden op de website.

Een gelijkaardig beeld op de Collishop-website. Collishop heeft 22 espresso-toestellen in het assortiment. Van de 14 toestellen uit het Test-Aankoop artikel vinden we er hier nog welgeteld 4 terug.

Men kan zich dus afvragen wat de relevantie is van het Test-Aankoop artikel. Er gaat veel te veel tijd verloren tussen de concrete uitwerking van de test en de uiteindelijke publicatie.

Woorden zijn goedkoop

We stappen even over naar de autosector. Stel dat de catalogusprijs van de Ford Focus 22400 EUR bedraagt en dat een mogelijke concurrent, de Opel Astra, een prijskaartje van 19900 EUR torst. Stel dat ze beide op dit moment te verkrijgen zijn met een korting van 20%. ('t Is namelijk januari 2010 en autosalon). Zoudt u het dan niet overdreven vinden als uw man (of vrouw) op een avond thuiskomt met de mededeling dat hij (of zij) op deze topdag erin geslaagd is om niet minder dan 6480 EUR te besparen? In eerste instantie voelt u zich ontzettend gelukkig, denkende aan de kleding en de schoenen die u zich hiermee vrijelijk kunt aanschaffen. Vervolgens, nadat u om verduidelijking hebt gevraagd bij uw eega, blijkt dat hij gewoon wou zeggen dat hij een Opel Astra heeft gekocht. Wanneer u dan, licht geïrriteerd, doorvraagt over die uitgespaarde 6480 EUR, vertelt de schelm u doodleuk dat de Astra vergelijkbaar is met de Ford Focus en dat hij dus, door de Astra te kopen aan 15920 EUR (zijnde 19900 EUR - 20%) en niet de Ford aan catalogusprijs (22400 EUR), 6480 EUR heeft bespaard! Hij zou nog willen dat u hem om de hals viel ook; zoudt ge hem niet?

Test-Aankoop zegt precies hetzelfde:

Kiest u voor onze Beste Koop – Saeco Odea Giro – dan kunt u tot € 482 besparen in vergelijking met Philips HD5720/30 die vergelijkbare resultaten neerzet.

Helemaal bovenaan het artikel staat het nog eens, in een GB-achtige schreeuwerige rode bol: "Bespaar tot 482 EUR" en de redenering is dus: de Saeco kost in de winkel 418 tot 479 EUR, de Philips 698 tot 900 EUR. De Philips is weliswaar kwalitatief iets beter, heeft een groter waterreservoir, je kan er niet alleen bonen maar ook gemalen koffie in doen , heeft een automatische start en een automatische stand-by, een opbergvak voor het snoer en de mogelijkheid om 2 kopjes tegelijk te zetten -de Saeco heeft dit alles niet- maar wie maalt daarom, op zulke futiliteiten na zijn de Philips en de Saeco "gelijkwaardig" en vandaar dus dat u bij aankoop van de Saeco in de goedkoopste winkel (aan 418 EUR) eigenlijk 482 EUR bespaart in vergelijking met de schlemiel die in de allerduurste winkel met de Philips buitenstapt.

Test-Aankoop gaat dan nog voorbij aan het feit dat Saeco Odea Giro erg negatieve beoordelingen krijgt van de mensen die het het best kunnen weten, namelijk de gebruikers van dit toestel. De eerste generatie van dit product blijkt erg onderhevig te zijn aan defecten. Leest u er de Kundenrezensionen op Amazon maar eens op na.

Update juli 2012: klaarblijkelijk gaan wij te licht over het belang van de te realiseren besparing heen, want dik 2,5 jaar na de publicatie van het originele artikel is die 482 EUR nog steeds het eerste wat de bezoeker van de Test-Aankoop website op het scherm te zien krijgt.

Afbeelding 1: Een voorbeeld van misleidende reclame.

Doet de prijs er nog wel toe?

Test-Aankoop berekende naar eigen zeggen de prijs van een espresso op basis van twee kopjes per dag. Rekening houdend met de prijs van de koffie, het stroomverbruik en de aankoop van het apparaat zelf, afgeschreven over 7 jaar, blijkt het volgende:

Espresso in capsules is het duurst: 0,38 EUR. Bovendien zijn deze Nespresso-capsules enkel te krijgen via het internet of in enkele speciaalzaken. Een espresso van koffie-bonen kost 0,20 EUR. Een kopje uit een toestel met filter valt nog goedkoper uit: 0,15 EUR met een pad en slechts 0,10 EUR met gemalen koffie. Een toestel met capsules mag in aankoop dan al voordeliger zijn dan een toestel met koffiemolen, de dure capsules jagen de prijs per kopje de hoogte in!

We konden het zelf niet beter verwoorden. Toch komen 2 van de 3 "Beste Koop"-toestellen uit de exclusieve 0.38 EUR per kopje Nespresso-categorie, en de resterende "Beste Koop" is de defectgevoelige Saeco Odea Giro van daarnet waarvoor u bij aankoop ongeveer 450 EUR op tafel moet leggen. Ugh!

Besluit

Het is natuurlijk onzinnig om een publicatie zoals Test-Aankoop te veroordelen op basis van een enkel artikel. Maar de hier becommentarieerde test is typisch voor de tekortkomingen waaronder het tijdschrift al vele jaren gebukt gaat: de informatie is dikwijls dubieus en daarenboven achterhaald.