Oorspronkelijk gepubliceerd in augustus 2023

Liefste spaarboekje, ...

Waar vind je de hoogste rente op een spaarrekening (of spaarboekje, zoals men soms nog zegt)? Het kort antwoord is: op de Spaargids-website. Spaargids (eigendom van Het Laatste Nieuws, wij hebben er niets mee te maken) biedt een up-to-date overzicht van de huidige tarieven.

Wie van plan is om zijn geld op een spaarrekening te plaatsen, doet er best aan zich te informeren, want de ogenschijnlijke rente is niet het enige dat telt.

Gereglementeerd of niet

Er zijn 2 soorten spaarrekeningen.

De gereglementeerde moeten aan enkele voorwaarden voldoen. Ze werken met euro's; andere munteenheden zijn niet toegestaan. De aangeboden rente komt (verplicht) in twee smaken: een basisrente en een getrouwheidspremie. De roerende voorheffing op de verkregen rente bedraagt 15% op een eerste schijf en 30% op de rest.

Niet-gereglementeerde spaarrekeningen kunnen ook in andere munten worden aangeboden. Er is geen getrouwheidspremie (wat niet noodzakelijk een nadeel is voor de spaarder, want de basisrente is daardoor meestal hoger) en er wordt 30% roerende voorheffing geheven op de rente, vanaf de eerste cent.

Toen de rentevoet van de Europese Centrale Bank onder 0,00% dook (begin jaren 20) hingen de gereglementeerde rekeningen vast aan de door de overheid opgelegde minimumrente van 0,11%. Daarom beperkten sommige banken de inleg op de bestaande spaarrekeningen en boden ze tegelijkertijd nieuwe, niet-gereglementeerde spaarrekeningen aan met rente 0,00%. Voor de spaarder niet bijster relevant, maar voor de banken scheelde het een slok op een borrel.

De basics

Eerst en vooral, er zijn gereglementeerde spaarrekeningen en niet-gereglementeerde. Zie hiernaast voor meer uitleg. De rest van dit artikel gaat over de gereglementeerde rekeningen, de variant waar u het vaakst mee te maken krijgt.

De rente op (gereglementeerde) spaarrekeningen bestaat uit twee componenten: de basisrente, die u bij wijze van spreken dagelijks verwerft, en de getrouwheidspremie, waarop u eerst recht hebt als het spaargeld een jaar onafgebroken op de rekening staat. De basisrente wordt 1x per jaar uitbetaald, telkens op 1 januari. De bank kan deze rente op elk moment wijzigen en dan voelt u het onmiddellijk. De getrouwheidspremie wordt uitbetaald per kwartaal: op 1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober. Deze premie krijgt u alleen voor het geld dat minstens een jaar onafgebroken op de rekening staat. Wie geld stort op 3 december en het vervolgens afhaalt op 2 december van het volgend jaar, krijgt bijvoorbeeld geen getrouwheidspremie op dat bedrag. De premie is alleen verworven als het geld er nog staat op 3 december. (De concrete betaling volgt dan bij het begin van het volgend kwartaal, in dit geval op 1 januari -zelfs als het geld in tussentijd is weggehaald.)

De getrouwheidspremie op de dag van de storting blijft geldig gedurende 1 jaar, ook al werd ze de dag nadien al verhoogd of verlaagd door de bank. Na dat jaar spaar je voor de premie die op dt moment geldt.

Er is echter een uitzondering: wie zijn geld overschrijft tussen twee spaarrekeningen van dezelfde bank, behoudt de getrouwheidspremie op voorwaarde dat:

Men kan dit maximaal drie keer per jaar. Vanaf de vierde overschrijving wordt de getrouwheidspremie niet meer meegenomen. Foetsie.

De rente die u krijgt op een gereglementeerde spaarrekening is vrijgesteld van roerende voorheffing (RV) tot een bedrag van n EUR (of 2xn EUR als de rekening op naam staat van een gehuwd of wettelijk samenwonend koppel). Nota: n = 980 EUR in 2023, en 1020 EUR in 2024. Als u meer rente ontvangt op uw verzamelde spaarrekeningen plus die van uw minderjarige kinderen -de helft voor elke ouder- betaalt u 15% roerende voorheffing op het surplus. Dit tarief is uitzonderlijk, want het normale RV-tarief in België bedraagt meestal (ook voor niet-gereglementeerde spaarrekeningen) 30%. Om aan 1000 EUR rente te komen moet u, bij een spaarrente van 1.50% een dikke 66 000 EUR aan spaartegoeden hebben staan. Hebt u dat bedrag op een enkele spaarrekening, dan wordt de RV automatisch afgehouden -makkelijk, niet? Anders moet u het bedrag zelf aangeven in de belastingsbrief.

Op zoek naar de beste rente

Het gekke is dat de bank à volonté kan zwaaien met hoge spaarrentes zonder dat ze er veel nadeel van ondervindt. De gemiddelde Belg is best benieuwd naar die rentes, jazeker, maar als puntje bij paaltje komt, onderneemt hij weinig of niets om ze te krijgen. Positief gesteld kan je zeggen dat hij trouw blijft aan zijn bankinstelling (en aan zijn elektriciteitsleverancier, en aan zijn telecombedrijf zelfs als dat ...). Soms is die trouw begrijpelijk, bijvoorbeeld wanneer hij een hypotheeklening heeft bij de bank en van menig bancair voordeel geniet. En soms vindt hij het sneu zonder meer voor de plaatselijke "hoe is het met de kindjes?" kantoorhouder en weerstaat hij aan de drang om te switchen naar een andere bank. In het merendeel van de gevallen echter is hij gewoon te lui om iets te aan zijn situatie te veranderen. Hij sust zichzelf met de gedachte dat geld niet alles is en trouwens, waarom zou hij veranderen? Zijn eigenste bank doet het verre van slecht in de lijstjes met hoge spaarrentes! Ze staat zelfs in de top tien met haar "Groeirekening" (Argenta), "Tempo Sparen" (ING), "Cocoon Plus" (BPost), "Start2Save" (KBC) enzovoort. Waaruit hij concludeert dat hij zich nauwelijks kan verbeteren. Hij zit goed bij zijn bank.

Dat sommige banken 4 of zelfs nog meer verschillende soorten spaarrekeningen hebben en dat de zijne onderaan het lijstje bengelt, op pagina drie, ontgaat hem. Daarom zeggen wij dat de bank hoge rentes kan beloven op een van haar spaarrekeningen zonder dat het haar schaadt. De brave Belg doet er niets mee.

Addertjes onder het gras

Het is augustus 2023 wanneer wij deze alinea schrijven. De aangehaalde rentes veranderen en zijn wellicht niet langer actueel op het ogenblik dat u dit leest.

Maar het is niet louter zijn eigen schuld dat hij er niets mee doet: de meeste banken doen de hoge rentes niet cadeau. Er zijn bijna altijd voorwaarden aan verbonden. Zo mag de brave Belg bij Argenta (we nemen Argenta als voorbeeld, maar het geldt ook voor veel andere banken, o.a. "Tempo sparen" bij ING) maximum 500 EUR per maand op zijn blitse "Groeirekening" storten. Hij krijgt dan wel 0,75% basisrente plus 1.25% getrouwheidspremie, wat samen 2.00% lijkt, maar de uitbetaling ervan ligt ver in de toekomst. Stel dat hij 10 000 EUR spaargeld heeft uitstaan op een "gewone" spaarrekening bij diezelfde bank, waar hij momenteel 0,50%+0,35% rente opstrijkt (minder dan de helft van de "Groeirekening") en dat hij daarom zijn centen wil overschrijven. De "Groeirekening" moet eerst nog geopend worden. Helaas kan dit niet van thuis uit, want Argenta heeft deze mogelijkheid vakkundig geblokkeerd. (Het kan wel via de smartphone, maar de doorsnee-brave-Belg-op-leeftijd bankiert meestal via zijn PC/laptop, zoals gevraagd door de banken.) Daarom begeeft de brave Belg zich met slepende voeten naar het bankkantoor, alwaar hij de gekende uiteenzetting over de huisfondsen over zich heen krijgt. Hij weigert alles beleefd en wanneer hij ten slotte kans ziet om het gesprek te verleggen naar hetgeen waarvoor hij gekomen is, wordt voor hem online een Groeirekening geopend -vanuit het kantoor kan dit wel! Dat groeiding moet vervolgens worden gestoffeerd. Aan 500 EUR per maand doet de brave Belg met zijn 10 000 EUR daar 20 maanden over, d.w.z. zeven seizoenen. De getrouwheidspremie op de laatste schijf van 500 EUR komt nog een jaar later. Het duurt dus bijna 3 jaar vooraleer hij ten volle van de nieuwe rente kan genieten.

Een klein detail: de getrouwheidspremie van zijn originele spaarrekening speelt hij tijdens dit proces elk jaar na de derde overschrijving getrouw kwijt. Bij sommige banken (KBC bijvoorbeeld) zelfs al vanaf de eerste overschrijving, want KBC verplicht de klant om periodiek over te schrijven naar de Start2Save spaarrekening, waardoor een der hierboven vermelde voorwaarden voor het behoud van de getrouwheidspremie per definitie geschonden is.

Wat is er beter dan één spaarrekening?

Twee spaarrekeningen natuurlijk, of nog meer! Argenta (om bij ons voorbeeld te blijven) heeft er momenteel vier: de Groeirekening, de Getrouwheidsrekening, de e-spaarrekening en de Maxi-rekening. De ene doet dit, de andere dat, maar degene die het langst bestaat, is gewoonlijk de minst voordelige. Bewijs: anders was ze al lang opgedoekt.

(update 31okt2023) ING biedt 3% op een spaarboekje! Het gaat echter om "Tempo Sparen", d.w.z.: net als bij de Groeirekening kan je er maximaal 500 EUR per maand op kwijt. De Tijd merkt daarbij het volgende op: "Klanten die nog een oude spaarformule hebben die ING niet meer commercialiseert, moeten het stellen met een kleinere renteverhoging van 0,70 naar 0,80 procent. Dat is het geval voor het ING Groen Boekje, ING Oranje Boekje, ING Lion Premium Boekje en de ING Lion Deposit-rekening. (...) Hoeveel klanten nog een oude spaarformule hebben, wil ING niet prijsgeven." (De Tijd, 31 okt 203). Boerenbedrog: 3.00% om te toeteren en 0.80% voor de zittenblijvers.

In 2024 wordt het misschien beter

(update 17okt2023) Gelukkig komt er in 2024 een initiatief van de overheid om de banken te verplichten om hun klanten spontaan de voordeligste spaarrekening aan te bieden. Stel je voor! De klanten die naar de gunstiger spaarrekening willen overstappen, zullen dat kunnen op eenvoudig verzoek en met behoud van hun getrouwheidspremie (De Tijd, 17 okt 2023).

De banken zijn er niet over te spreken.

Andere voorwaarden

Soms zijn de voorwaarden om van de betere rente te genieten nog anders. De grootte van het bedrag bijvoorbeeld. Voor Santanders "Vision Max" is een inleg vereist tussen 125000 en 200000 EUR. Ugh! Een andere bank, Aion, vraagt lidgeld om bij het clubje te behoren. De origineelste is BPost: voor de Cocoon spaarrekening mag de luie Belg max. 500 EUR per maand overschrijven tot, in rasechte BPost-speak, "de eerste dag van de maand die volgt wanneer de titularis er 40 wordt". Voor de Cocoon Plus krijgt hij krek dezelfde rente, maar dit keer op voorwaarde dat het totaalbedrag de 100000 EUR niet overschrijdt. Wij adviseren de Bank van de Post om de gewone Cocoon te laten opgaan in de Cocoon Plus, want aan 500 EUR per maand duurt het bijna 17 jaar eer die bovengrens van 100000 EUR goed en wel overgeschreven is.

Besluit

Wie zich goed voelt bij een spaarboekje, moet zeker en vast het lijstje van Spaargids bestuderen. Ga voor een hoge rente maar vergeet de bijkomende voorwaarden niet, vooral wat de maandelijkse maximale inleg betreft. Want tegen dat uw spaargeld is overgeschreven, bestaat die Groeirekening/Tempo Sparen/Start2Save/Cocoon rekening misschien al niet meer. Of is ze net zo onaantrekkelijk geworden als de spaarrekening die u op dit moment heeft.

Bedenk ook dat de basisrente gemakkelijker verworven is dan de getrouwheidspremie, maar dat ze in principe dagelijks gewijzigd kan worden. De hoogte van de getrouwheidspremie daarentegen ligt vast voor 1 jaar.

Bij de meeste banken geldt een depositogarantie (tot 100000 EUR in België, Frankrijk, Spanje, ...). Als de bank failliet gaat, is het onwaarschijnlijk dat u uw geld nog terugziet, maar tot dan is "depositogarantie" een geruststellende gedachte.