Oorspronkelijk gepubliceerd in 2006

Een hond, een rat en een baby

Het moet midden de jaren '70 geweest zijn toen ik in "De Standaard", in de toenmalige rubriek "Beknopt Verslag", voor het eerst kennismaakte met het afschuwelijke verhaal van de baby en de hond, zoals het zich had afgespeeld in een vergeten Italiaans dorp.

Een jonge moeder had haar baby te slapen gelegd in een kamer op de eerste verdieping, met de trouwe hond naast de wieg om te waken. Plots hoort de vrouw een geluid, afkomstig uit de kamer waar de baby ligt. Ongerust zoals het een moeder betaamt, rent zij naar boven en vindt de baby, besmeurd met bloed. Daarop valt haar blik op de hond -en het onmiskenbare bloed aan zijn muil. Alles wijst er op dat het jaloerse beest de baby heeft gebeten. De echtgenoot die ondertussen eveneens de trappen heeft beslecht, aarzelt geen moment: hij schiet het boosaardige beest dood. Pas daarna bemerkt de moeder de dode rat aan de voet van de wieg. De ware toedracht wordt duidelijk: de rat had het op de baby gemunt, de hond heeft zich tegen het knaagdier gekeerd en heeft het na een verwoede strijd gedood. De brave hond is m.a.w. ietwat voorbarig door de heer des huizes neergeknald.

Dit verhaal maakte een diepe indruk op de kleine Andreas. Zo'n trouwe hond slachtoffer van zoveel onrecht!

Wie schetst dan ook zijn verbazing toen hij twee jaar later in dezelfde rubriek van dezelfde krant hetzelfde verhaal terugvond, maar dan... als illustratie van de apenverhalen die elke nieuwsarme zomervakantie de ronde deden. (In een andere populaire story verdwenen meisjes via een valluik in het pashokje van een winkel in de Nieuwstraat te Brussel naar niet vernoemde Arabische landen, om daar als Oosterse slavinnen te fungeren. Maar dat terzijde.) Het verhaal van de hond en de baby was volgens dit krantenbericht niet meer of minder dan een broodjeaapverhaal.

Eén of twee jaar later verscheen datzelfde verhaal opnieuw in voornoemde krant, en dit keer opnieuw als zijnde echt gebeurd. Mijn geloof in de geschreven pers kreeg hiermee een knauw.

We maken nu een sprong van ongeveer twintig jaar en belanden halverwege de jaren 90. Mijn broer komt thuis met een schokkend, waar gebeurd verhaal dat zich afgespeeld heeft bij een kennis van zijn beste vriend. Het is het verhaal van de hond en de baby, en het klinkt nog steeds weerzinwekkend, zelfs als je weet dat het niet waar gebeurd is. Ik zeg hem dat het een fictief verhaal is. Dat het al jaren de ronde doet. Maar hij gelooft mij niet en raakt geïrriteerd: zijn vriend is formeel, het is echt gebeurd en hij heeft het uit eerste hand. Bij navraag blijkt de horror zich echter niet te hebben afgespeeld bij die kennis, doch bij een vriend van die kennis, met andere woorden: bij een vriend van de vriend van de vriend van mijn eigenste broer. Dat doet niets af van het waarheidsgehalte van dit echt gebeurd verhaal, aldus de betrokkenen; het wordt alleen moeilijker om het na te trekken. Men vraagt mij geduld uit te oefenen.

Ik vraag er nadien nog enkele keren naar, maar de vriend van de vriend van de vriend van mijn broer lijkt wel onvindbaar.

Jaren later kruist hij dan toch onverwachts mijn pad. Hij blijkt Etienne de Bourbon te heten en zijn relaas uit het jaar des Heren 1250 gaat als volgt:

"In het diocees Lyon... stond een kasteel. De kasteelheer en zijn vrouw hadden een pasgeboren zoontje. Toen de heer en zijn vrouw... een keer het huis uit gingen en het kind alleen in zijn wiegje lieten, kwam er een enorme slang het huis binnen, die naar de wieg kroop. De windhond, die was achtergebleven, zag dat en dook snel onder de wieg om de slang te pakken. Daarbij gooide hij de wieg om. Hij viel de slang aan met zijn grote tanden, ... . Uiteindelijk doodde de hond de slang en slingerde hem ver bij de wieg vandaan. De hond stond behoorlijk gehavend naast de wieg, die onder het bloed zat van de slang, net als zijn eigen bek en hoofd. Toen de verzorgster terugkwam en dit zag, meende zij meteen dat de hond de baby had gedood en opgegeten en gaf een harde gil. De moeder van het kind hoorde dit, rende naar binnen... . Toen de ridder naar binnen kwam, trok hij dezelfde conclusie en doodde de hond met zijn zwaard. Pas daarna ginden zij naar het kind kijken en zagen dat hem niets mankeerde... bij verdere inspectie vonden zij de dode slang, die door de hond aan stukken was gescheurd.

Zo staat het in het boek "Ooggetuigen van de Middeleeuwen" (Bert Bakker, Amsterdam, 2005). Ik moet hierbij nog vermelden dat de hond hierna als "de heilige Guinefort" plaatselijk een voorspoedig bedevaartsbestaan heeft opgebouwd -en dat ik mijn speurtocht naar de vriend van de vriend van de vriend van mijn broer hier heb stopgezet.

Het thema wordt ook gebruikt in de Disney-film "Lady en de Vagebond". Daar sluipt een rat de babykamer in. Lady gaat haar samen met de zwerver Vagebond te lijf. De oppas van de familie schat de situatie verkeerd in en Vagebond wordt afgevoerd naar het asiel. De vondst van de dode rat betekent de redding van Vagebond. Recht is geschied.