Oorspronkelijk gepubliceerd in mei 2024
Frank in "De Ochtend" (Radio 1)
(6 mei 2024) Het zal u maar overkomen. We liggen 's morgens te bekomen in bed, de radiowekker springt aan en we krijgen te horen dat er een interview met Frank Vandenbroucke op ons afkomt. We zouden de radio afzetten maar onze arm reikt niet ver genoeg en daar stopt het wat ons betreft, want behalve voor Meyrem Almaci komen we voor niemand nog uit bed. We kunnen dus niet anders dan de minister te ondergaan.
Het uitgangspunt van het interview (afgenomen door Ruth Joos van Radio 1) is niet moeilijk: de EU verlangt van de lidstaten dat zij hun tekort tegen 2028 terugbrengen tot 3% en de partij van Vandenbroucke, Vooruit, zegt dat zij daar niet in zullen slagen tegen 2028. Ruth Joos spreekt het met ongeloof uit, live op de radio: "Vooruit zegt : dat zullen we niet halen, we gaan het trager doen!?".
Het is 7:12h 's morgens wanneer de minister aan zijn repliek begint.
"Ik denk dat we daar niet alleen in zijn", zegt ie. "We zeggen inderdaad dat we moeten investeren, investeren in onderwijs. investeren in kinderopvang, investeren in mobiliteit, in koopkracht ook, de gezondheidszorg natuurlijk ondersteunen en tegelijkertijd moet je ervoor zorgen dat je de ontwikkeling van de overheidssschuld echt onder controle krijgt en dus het begrotingstekort vermindert."
Precies wat Ruth Joos met zoveel woorden gezegd heeft. Er rest alleen nog de vraag zelf.
"De vraag is hoe snel je dat doet", stelt de minister vast.
't Is nog vroeg in de ochtend en we hebben het moeilijk, maar is het nu plots aan Ruth Joos om te antwoorden op de vraag die ze oorspronkelijk zelf heeft gesteld? We zouden van minder de kluts kwijtraken. Gelukkig voelt Frank zich niet te beroerd om haar een handje te helpen. "Wat wij voorstellen en we hebben echt een volledig becijferd plan over hoe we en die investeringen kunnen betalen en de begroting op orde zetten. Wat wij daarbij zeggen is dat we dat we tegen het jaar 2029 zowat aan die 3% geraken, misschien nog net iets meer. Dat wil eigenlijk zeggen dat we er niet zijn in 2028. Dat is eigenlijk wat de Europese commissie zegt, je moet daar in 2028 zijn. Met ons plan kunnen we zeggen, we zijn daar zeker, zelfs met ruim overschot in 2030, dus je zou kunnen zeggen, wat Vooruit voorstelt is, zeer sterk investeren in de toekomst van onze kinderen, van ons onderwijs, van onze mobiliteit en we nemen daarvoor de tijd."
De minister neemt zelf ook de tijd, die indruk hebben we, en omdat Ruth laat begaan, trekt hij nog eens goed door. "Ik wil er wel bij zeggen dat we niet alleen zijn. Ik vraag mij af, 't is een vraag, of bv. het begrotingsplan van de collega's van N-VA, of dat begrotingsplan de Europese regels ..."
In de achtergrond haalt Ruth Joos adem en wie goed luistert, het is zo voorbij, hoort haar "ja, maar" zeggen. (Ze is er dus nog.) Maar daar moet je bij Frank Vandenbroucke niet mee afkomen. Onverstoorbaar gaat hij verder: (of dat begrotingsplan de Europese regels) "... wel echt helemaal respecteert da weet ik niet, dat zou nog moeten bekeken worden".
"Maar wat ik me afvraag ..." probeert Ruth.
Hoe lomp! "... mag ik daar nog iets bijzeggen?" repliceert het groot licht, geïrriteerd als hij is omdat hij voortdurend wordt onderbroken. "Dus om te beginnen ik denk dat we niet alleen zijn, ik denk dat men de komende dagen ook aan de collega's van de N-VA, van de VLD moet vragen 'lukken jullie er nu eigenlijk echt in om die Europese begrotingsregels te respecteren?' maar wat daar bijkomt, is dat wij toch ook wel wat kritisch kijken naar dat Europese begrotingskader, ik heb daar de voorbije maanden ook, in het kader van het Europese voorzitterschap heel veel tijd in gestoken ... dat Europese begrotingskader heeft toch wel 1 zwakte, 1 probleem, nl. men zegt 'je moet investeren' want dat zegt Europa ook 'je moet investeren' maar het nuttige effect van die investeringen op economische groei, op competitiviteit, op onze toekomst, ja het nuttige effect wordt eigenlijk niet meegenomen in dat Europese begrotingskader dus we kijken daar ook wel een beetje kritisch naar en vandaar dat wij zeggen ja, dit debat gaan we toch wel moeten hebben, maar nog eens, ik denk niet (monkellach) dat we alleen zullen zijn, ik denk ook niet dat het in andere landen zo simpel zal zijn."
Hij heeft nu 2 minuten en half gepraat over alleen zijn en investeren, zonder dat iemand hem onderbrak. Maar de kruik gaat zo lang te water tot ze breekt. Mogen of niet, nu is het aan Ruth Joos.
"Ja maar die andere mensen hebben we nu natuurlijk niet aan de lijn. Ik ben met u aan het praten en nu is mijn vraag, is dat onderhandelbaar met de Europese unie?"
Het is de eerste keer dat ze tussenkomt maar het geeft niet, het antwoord is toch altijd ja. "Ik denk dat dat perfect onderhandelbaar is omdat wij eigenlijk een, ja, een kritische bedenking hebben op het stukje van de methode, wij zeggen: als de Europese unie zegt 'je moet je schuld onder controle krijgen', dan zeggen wij 'ja, absoluut', wij zeggen alleen, 'wij doen dat ook door te investeren, via onderwijs, via kinderopvang, in onze economische groei'".
Om u aan boord te houden, beste lezer, beperken we ons wat de volgende minuten betreft tot een samenvatting van His Majesty's discours: dat er meer concurrentie moet komen in onze economie omdat die bijzonder stroef werkt in een aantal sectoren. Voor verdere details verwijzen we gemakkelijkheidshalve naar VRT Max, maar het besluit geven we mee voor de mensen zonder Internet: "wij stellen eigenlijk een plan voor, met toch harde maatregelen, ik denk eerlijk gezegd, harder dan wat andere partijen voorstellen, harde maategelen om meer concurrentie te krijgen. Dat samen is volgens ons belangrijk voor de economische groei, voor de productiviteit".
"Ja", zegt Ruth.
"En het debat met Europa is, houdt men daar eigenlijk voldoende rekening mee, dat dat zo belangrijk is in het Europese debat, maar ..."
"OK", zegt Ruth.
"... los van dat Europese debat, dat is ook het debat dat wij in België moeten voeren, wij moeten investeren, hervormen, en op die manier krijgen we de begroting onder controle."
Ruth somt alles nog een keer op, voor wie het nog steeds niet heeft begrepen:
"OK want als u zegt, investeren, in onderwijs, in kinderopvang, ik lees ook in jullie plan, meteen iedereen aan het werk, activeren van werkzoekenden, langdurig zieken weer aan de slag helpen, u weet dat als geen ander denk ik, u hebt daar veel inspanningen voor gedaan in deze legislatuur, dat dat niet vanzelfsprekend is, niet iedereen gaat aan het werk en het is niet zo dat niemend meer gaat uitvallen, integendeel."
Een open deur voor Frank. Ja, ze zijn ondertussen al met een half miljoen, die langdurig zieken, wij Belgen zijn de ongezondsten der Galliërs, maar waarom focust niemand op de 80 000 die onder impuls van hemzelf deeltijds opnieuw aan het werk zijn gegaan?
"Want hoeveel moet 'meer mensen aan het werk' opleveren tegen 2029?"
We zijn beland bij Ruth's tweede vraag aan de minister. Maar ook die brengt hem nauwelijks in verlegenheid. "Wel we zijn daar eerlijk gezegd ook redelijk bescheiden in als ik mij zo mag uitdrukken bijvoorbeeld als het gaat om langdurig zieken dan trekken wij eigenlijk door wat vandaag al aan het gebeuren is, ik kan er ook cijfers op plakken als u dat wenst, wij trekken eigenlijk door wat vandaag aan het gebeuren is, wij zijn niet ... wij denken dat als je kijkt naar arbeidsmarkthervormingen dat dat ook wat kan betekenen begrotingsgewijs maar ik kan u zeggen (monkellach) ik ga er u een percentage bij geven, wij rekenen dat naar 2029 toe, 0.08% van het BNP als beparingseffect dus we doen daar niet zot hoor, we zijn daar heel realistisch in, 't is dat wij ook weten wat hervormingen betekent."
We zijn nu bijna een kwartier ver in het interview; de minister is amper aan het woord gekomen en toch komt de tijd om af te ronden er al aan. Omdat het nog steeds niet zeker is dat de luisteraars het hebben begrepen, somt ook hij het partijprogramma nog een keer op.
"Men moet dus niet zeggen dat deze regering het slechter deed dan de vorige, alleen is het nu wel tijd, dat is ons pleidooi, voor een globaal plan, waarbij we gaan hervormen, hervormen op de arbeidsmarkt, verder hervormen om mensen die voortdurend ziek zijn aan het werk te helpen, meer concurrentie in de economie, marktmacht van grote bedrijven afbreken, meer mededinging, hervormingen ook in onderwijs, investeren in onderwijs. Wij pleiten echt voor een globaal, sociaal en economisch plan, wat ons toelaat om en te investeren in de toekomst, en die begroting op orde te krijgen, en dat hebben we wel helemaal becijferd en daar willen we met iedereen in debat over gaan en ik denk dat alle partijen al die gegevens op tafel moeten leggen, we worden geholpen door het planbureau, we moeten al die gegevens op tafel leggen en ik denk dat al die partijen aan u moeten uitleggen hoe ze dat zullen rijmen met de Europese regels."
En zo gaat dat maar door als ge door niemand onderbroken wordt. Erger nog, als Ruth nu iets durft te zeggen, dan riskeert ze dat hij opnieuw begint vanaf het begin en dan zijn we pas echt ver van huis. Gelukkig komt het journaal van half acht eraan. Als Ruth hem niet afstopt, wordt ze straks door haar oversten op de vingers getikt.
"We zullen het hen vragen. Dank u wel ..."
Dat zegt ze als besluit en wij, wij maken ons sterk: volgende keer komen we ook voor meester Frank uit ons bed.