Oorspronkelijk gepubliceerd in 2013
Dreticus DreticusOorspronkelijk gepubliceerd in 2013
Overweeg je om je stookolievoorraad aan te vullen? Hier is een stappenplan.
Hier zie je de evolutie van de stookolie-prijs in België gedurende de voorbije 20 jaar (officiële prijs, voor leveringen van minder dan 2000 liter. Bron: Informazout):
Grafiek 1: Evolutie stookolieprijs sinds 2003
Er was een bijna continue stijging tot in 2008, gevolgd door een spectaculaire terugval; waarna de olieprijs terug rechtkrabbelde tot het eerdere hoogtepunt (2013) en vervolgens weer terugviel (tot begin 2016). Sindsdien was de tendens opnieuw stijgende tot COVID roet in het eten gooide (2020). Begin 2021 begon de olieprijs opnieuw aan een remonte met het herstel van de economie. En toen viel Rusland Oekraine binnen (2022) en kregen we een absolute recordprijs ...
Aanpassingen zijn schering en inslag. In 2013 bijvoorbeeld is de officiële prijs per liter niet minder dan 35x veranderd (zowat om de 10 dagen zeg maar). Tegenwoordig is dat (door een wijziging in het programma-akkoord) bijna dagelijks.
Hoe kan je je stookolie minder betalen door ze op het juiste tijdstip te bestellen?
Je kan je laten leiden door een hele reeks factoren. We schetsen de voornaamste.
In de winter is de vraag naar stookolie op het Noordelijk halfrond het grootst en dus zou je denken dat de prijzen pieken. Als er al een een seizoenseffect is, dan is dat klein in vergelijking met de andere factoren die de olieprijs beïnvloeden.
Kijk zelf:
Tabel 1: Evolutie stookolieprijs per seizoen
Dit zijn dus de prijzen per seizoen gedurende de voorbije jaren: de prijs op 15 februari (=winter), 15 mei (=lente), 15 augustus (=zomer) en 15 november (=herfst). Het goedkoopste seizoen lijkt... de winter (mediaan prijs = 0.59 EUR). Doorgaans was de olieprijs tijdens de winter goedkoper dan tijdens de daaropvolgende zomer.
"Koopt uw stookolie in de winter" is echter te kort door de bocht. "Koop uw stookolie zodra er een leeg plekje is in uw tank" lijkt de betere raad ... als de trend stijgend is natuurlijk.
Als de economie het niet goed doet, is de vraag naar olie relatief laag. Zodra de economische vooruitzichten beter worden, trekt de prijs aan. De Chinese economie is in dit opzicht erg belangrijk.
Ook politieke factoren spelen een rol. Wat 2015 betreft (maar het komt altijd terug) noteerden wij hier:
(1) Saoudi-Arabië is niet van plan om de productie terug te schroeven, ook al is de olieprijs anno 2015 erg laag. Zij willen de zoektocht naar alternatieven onaantrekkelijk houden.
(2) Er is toenadering tussen Iran en de US. Als Iran opnieuw olie mag uitvoeren, vergroot het aanbod en zal de olieprijs verder onder druk komen te staan.
Maar (3) als Israël niet kan leven met de atoominstallaties van Iran en opnieuw met een aanval dreigt, zal de olieprijs snel reageren.
Enzovoort enzovoort.
Sinds de US olie winnen uit schaliegas, zijn zij relatief onafhankelijk van de olie uit het Midden-Oosten. De grote verslinder voedt zichzelf en dat drukt de olieprijs. Saoudi-Arabië tracht daarenboven investeringen in schaliegas minder aantrekkelijk te maken door de eigen olie goedkoop aan te bieden.
De winning uit schaliegas is gecontesteerd en het is een tijdelijke "oplossing".
De ruwe olie wordt betaald in dollars. Als de euro sterk staat ten overstaan van de dollar, betaalt Europa relatief minder voor olie. Maar zo eenvoudig is het niet, want wanneer de dollar stijgt, heeft de prijs van de ruwe olie de neiging om te dalen (en omgekeerd).
Op de olieprijs wordt gespeculeerd en dat is een heel belangrijke factor in de prijsvorming. Die speculatie is niet alleen politiek of economisch. Jaren geleden hield je je adem in tijdens het orkaanseizoen in de Golf van Mexico (ruwweg vanaf begin juni tot eind november), want doordeweekse luchtverplaatsingen dreigden keer op keer enorme schade toe te brengen aan de productie-installaties. Aan de olieprijs te zien bedoelen we. Tegenwoordig lijkt de olieprijs meer immuun voor deze natuurlijke grillen, maar niemand weet hoe lang hij er nog aan zal kunnen weerstaan.
Daarvoor moet u de diameter van uw tank meten en het huidige peil van de stookolie (de hoogte van de brandstof in de tank).
U kan zelf ook uitrekenen hoeveel u hebt verbruikt, aan de hand van de formule:
waarbij
r = straal (diameter gedeeld door 2) van de tank
h = de hoogte van het lege gedeelte (de afstand vanaf het stookoliepeil tot aan de top van de tank)
Dat moet u dan vergelijken met de totale oppervlakte van het zijvlak van de tank, zijnde:
(= de formule voor de oppervlakte van de cirkel)
Een voorbeeld: de diameter van uw tank is 100 cm. De straal is de helft daarvan, 50 cm. De totale oppervlakte van de cirkel (= de tank van opzij bekeken) is dan:
Stel dat het stookoliepeil tot 10 cm onder de bovenste top staat (d.w.z. de stookolie komt tot een hoogte van 100cm-10cm=90 cm), dan h=10cm en r=(nog steeds) 50cm. De formule wordt dan (met de rekenmachine in radians):
De lege oppervlakte is dus 408.75/7853.98=0.05 oftewel 5% van de totale oppervlakte (we ronden af). De tank is met andere woorden voor 95% gevuld. (Als de tank een inhoud heeft van 5000 liter, zit er 4740 liter in.)
NOTA: als de tank voor meer dan de helft leeg is, dan moet u zelf een beetje met de nummers jongleren omdat de boogcosinus van een negatief getal... probeer maar! Maar dat jongleren laten we over aan uw eigenste gezond verstand want als we het moeten uitleggen lijkt het al gauw een schier onmogelijke opgave en dat is het helemaal niet.
Voor wie er aan twijfelt of het echt wel de moeite loont, nog deze tabel met de gemiddelde prijs per jaar, en daarnaast ook de laagste en hoogste prijs in dat jaar. (Deze tabel gaat tot 2018; sinds dan wordt de prijs bijna dagelijks aangepast en dat is van het goede teveel voor onze berekeningen.)
Tabel 2: Verschil tussen min/max prijs gedurende een jaar
De laagste prijs gedurende het jaar 2003 (hier gedefinieerd als de periode van 1 december 2002 tot 30 november 2003) was 30 eurocent. De hoogste prijs tijdens deze periode was 42 eurocent. Het verschil is 12 eurocent. De grootste schommeling greep plaats in 2008, toen bedroeg het verschil 40 eurocent.
Als je over de jaren heen alle periodes van 1 jaar bekijkt (en dat zijn er 365 per jaar), dan is de grootste jaarschommeling 47 eurocent (op 23 mei 2008 kostte de stookolie 96 cent per liter; één jaar later, op 23 mei 2009, was dat gezakt naar 49 -zijnde 47 cent minder). Voor alle duidelijkheid: dit cijfer staat niet in de tabel, de tabel toont enkel momentopnames.
Gemiddeld bedraagt de jaarschommeling in de door ons bekeken periodes 16 cent (periode 2003-2108). In theorie zou je dus, als je elk jaar 2500 liter stookolie nodig hebt en precies op het goedkoopste moment bestelt, 400 EUR goedkoper af zijn in vergelijking met degene die op noodlottige wijze telkens op het duurste moment zijn bestelling plaatst. Dat is zuiver hypothetisch, maar vergeet niet dat het elk jaar opnieuw aan de orde is... het loont dus de moeite om goed na te denken over het tijdstip.