Oorspronkelijk gepubliceerd op 14okt2021
De brievenbussen van BPost
Johnny Thijs kunnen we alvast niets verwijten:
Afbeelding 1: Johnny Thijs, CEO BPost 2002-2013
Maar valt er u iets op aan deze foto?
Afbeelding 2: Koen Van Gerven, CEO BPost 2014-2020 (foto BELGA)
Deze brievenbus wordt dagelijks om 17.00h gelicht!
Komt dat zien! Kent u in uw buurt een rode brievenbus die om 17.00h wordt gelicht? Of gewoon, na de middag? Of rond de middag? Bij het zien van deze foto namen wij zonder dralen onze fiets en gingen op verkenning in de omliggende gemeentes. Vergeefs! Geen bus die na 10.00h nog werd gelicht.
Toen wij ons 's avonds moe en een tikkeltje ontgoocheld aanlegden aan onze computer, werd snel duidelijk dat we ons de moeite hadden kunnen besparen. Het "Uur van laatste lichting" staat namelijk gewoon online. Voor elke brievenbus in België.
De Wetstraat
Uit nieuwsgierigheid hebben we ook de omgeving van de Wetstraat (1000 Brussel) online onderzocht op rode brievenbussen want als de regering dringende maatregelen neemt, worden die best zo snel mogelijk verstuurd.
Het resultaat is licht teleurstellend, want ook de 9 brievenbussen in de buurt van de Wetstraat worden allen om 10.00h 's ochtends voor het laatst gelicht. Ter hoogte van de BISCHOFFSHEIMLAAN 11 kan je echter je brieven nog kwijt tot 17.00h. Ere wie ere toekomt: dit wijst op een bestaand postkantoor.
In tijden van nood dus één adres: BISCHOFFSHEIMLAAN 11 te 1000 Brussel.
Bleek dat we het postkantoor zelf ten onrechte links hadden laten liggen, want een bus aan het postgebouw wordt doorgaans nog wel om 17.00h gelicht, zoals bij Koen Van Gerven. Heeft hij er zo eentje losgewrikt voor de foto? Zowat alle andere brievenbussen gaan al om 10.00h dicht; alleen in industriezones stootten wij her en der nog op een online 13.00h-exemplaar.
Er kan maar één reden zijn waarom men rode brievenbussen reeds om 10.00h 's morgens ledigt: militaire efficiëntie, het wezen van BPost. De facteur opent ze om 10.00h en steekt het gros van de brieven die hij daar vindt meteen opnieuw bij de mensen thuis in de bus. Prior op zijn best! Geen omwegen via Brussel X en de postzegel blijft fris.
De echte "prior"
In 1997, toen de priorzegel nog niet bestond, verbond "DE POST" er zich toe om minstens 90% van de binnenlandse post de eerstvolgende dag (D+1) te bezorgen, en 97% op D+2. Een ambitieuze doelstelling die ze nooit hebben gehaald. In 2002 bijvoorbeeld werd slechts "83% van wat op D+1 geleverd moest worden", tijdig geleverd.
Op ...
De invoering van de priorzegel in 2002 loste dit probleem op galante wijze op. In plaats van alle brieven moesten nu alleen nog de brieven met de nieuwe priorzegel op D+1 worden bezorgd. Meteen werd ook de prijs van de postzegel opgewaardeerd met dik 20% (49 cent in plaats van 40, voor krek hetzelfde). De nieuwe formule sloeg aan volgens de Post, want aanvankelijk werd iets meer dan de helft van de brieven verstuurd als prior. Men geloofde erin! De honderden klachten over brieven die niet op tijd kwamen, werden in die eerste dagen op Postiaanse wijze opgelost: de klagers kregen elk ... een priorzegel als schadevergoeding.
NMBS
Na het succes van de priorzegel, heeft BPost ook plannen in andere sectoren. Een daarvan is de NMBS. Iedereen weet dat het al jaren slabakt bij de spoorwegen. "Bij ons was dit al lang opgelost" zegt men nu bij BPost.
Men verwijst daarmee naar een business plan, opgesteld door het BPost management, om de NMBS om te vormen tot een modern bedrijf met minder reizigers. Het plan gaat terug op een suggestie van Steve Stevaert, jaren geleden, tijdens de discussies over het al dan niet afschaffen van eerste klasse bij de NMBS. Stevaert stelde voor om tweede klasse af te schaffen. Het is nooit gebeurd, dat weten we, maar het was goed gevonden. BPost heeft er zijn priorsysteem op gemodelleerd.
Het BPost business plan voor de NMBS bestaat uit twee fasen. In een eerste fase wordt de naam "tweede klasse" overschilderd. Alles wordt "eerste klasse", zonder kostenvretende veranderingen aan het rollend materiaal. De daarmee gepaard gaande prijsverhoging versterkt de winstgevendheid. Na een jaar is het de beurt aan fase twee. In deze fase wordt een geheel nieuwe klasse gecreëerd, "premier klasse" genoemd. Deze klasse roept herinneringen op aan de vroegere "eerste klasse". Niet geheel onterecht, want op de nieuwe, premium ticketprijs na zijn zij identiek. De bestaande eerste klasse -de vroegere tweede- blijft behouden maar wordt tariefmatig opgewaardeerd.
Daardoor zal volgens BPost automatisch ook de stiptheid verbeteren. Men streeft in 95% van de gevallen naar een D+0 aankomst in premier klasse, en 90% in de wagons achteraan.
"Stiptere treinen, gefaseerde prijsaanpassingen, premier klasse voor wie comfortabel wil reizen en eerste klasse voor de rest -de NMBS is klaar voor de 21ste eeuw", besluit onze BPost bron trots. "Als het met een postzegel lukt, dan ook met de trein, want laat ons niet vergeten: in wezen zijn beide hetzelfde."
... en af
In 2007 werden alle postzegels opnieuw gelijk, met een betere dienstverlening als motief. Alles werd nu als prioritair beschouwd, zoals vroeger zeg maar. De prijs steeg van 52/46 cent naar een universele 54. BPost beloofde bovendien bezorging op D+1 in 95% van de gevallen.
... en op
We slaan enkele jaren over en springen naar het jaar 2019, in hetwelke de universele postzegel (die ondertussen 87 cent kost) opnieuw wordt vervangen door een prior van 1 EUR en een niet-prior van 95 cent, wederom met het oog op een betere dienstverlening.
De nieuwe overeenkomst met de overheid houdt dit keer in dat 93% van de priors op D+1 moeten geleverd worden en 97% van de non-priors op D+3. De vooruitgang staat immers niet stil.
Eind 2019 doet "De Inspecteur" (Radio 2) een praktische test. Men verstuurt 200 brieven vanuit 18 locaties: 100 met een priorzegel, 100 met een gewone zegel. Wat blijkt? De priorzegel wordt 82 keer op tijd geleverd (D+1), en de niet-prior 86 keer (D+3). De rest zit na 3 dagen nog steeds ergens in het BPost systeem, op één brief na die bij de afzender werd bezorgd in plaats van bij de bestemmeling. Wij vinden dit een semantische discussie maar als er toch een schuldige moet worden aangewezen, denken wij dat dit exemplaar gewoon op zijn achterkant op de sorteerband is terechtgekomen met alle gevolgen vandien. Barbara Van Speybroeck van Bpost spreekt dit niet tegen: "Misschien was het een andere postbode dan gewoonlijk, of was de brief te licht, of was er een andere reden waarom hij niet geleverd is."
Kwaliteit heeft zijn prijs
De prijs van de postzegel is de voorbije 20 jaar flink gestegen:
Grafiek 1: Postzegeltarieven doorheen de jaren
Het ergste staat echter niet in de grafiek: de jaren na 2018.
- 2018: 0,87 EUR
- 2019: 1.00 EUR (en 0.95)
- 2020: 1.21 EUR (en 1.01)
- 2021: 1.60 EUR (en 1.10)
- 2022: 1.89 EUR (en 1.19)
Binnenkort dus 1.89 EUR voor een postzegel, meer dan dubbel zoveel als dik 3 jaar geleden. En het einde is nog niet in zicht. Het management van BPost wijt dit aan het snel dalende postvolume dat moet worden gecompenseerd. Wie zijn wij om dit tegen te spreken? Als prijsverhogingen gepaard gaan met een betere dienstverlening, zijn zij perfect verdedigbaar. Het feit dat de postbode tegenwoordig om de twee dagen uitrukt in plaats van elke dag, doet ons in dit verband het beste hopen. En dan is er nog deze foto van de nieuwe CEO van BPost anno 2021, de heer Dirk Tirez, die ons oeverloos optimistisch stemt:
Afbeelding 3: Dirk Tirez, CEO BPost 2021 - ... (Foto BELGA)
Dreticus