Oorspronkelijk gepubliceerd in 2010

Televisie kijken zonder abonnement: afgeschaft!

Op deze pagina's hebben wij jarenlang ruchtbaarheid gegeven aan de mogelijkheid om onze publieke zender (die opereert met ons belastingsgeld) gratis, zonder abonnement te bekijken (Eén, Canvas/Ketnet en Sporza). Een antenne volstond!

Voor het eerst in de geschiedenis komt hieraan een einde. De VRT vindt het de moeite niet en de politici die wij erover aanschreven (Gatz, die er geen probleem mee heeft om alle FM-radio's van de voorbije 100 jaar naar de schroothoop te verwijzen, en Bourgeois die in illo tempore hemel en aarde verzette om iedere Vlaming digitaal te laten kijken) zijn niet geïnteresseerd, want het is niet hun bevoegdheid.

Sedert 1 december 2018 is het afgelopen. De televisie die gemaakt wordt met ons belastingsgeld is nu alleen nog te bekijken voor wie elke maand geld over heeft voor (a) een televisie-abonnement bij een commerciële provider of (b) een snel Internet-abonnement met voldoende hoge limieten, waarmee u de uitzendingen kan bekijken door naar uw computerscherm te staren.

De inhoud hier onderaan is dus niet langer actueel.

Bestaande systemen

We overlopen eerst de bestaande systemen om televisie te kijken en komen er dan op terug.

DSL

We beginnen met televisie via de telefoonlijn (ADSL, VDSL). Dit wordt aangeboden door Proximus (het vroegere Belgacom) en dochteronderneming Scarlet, als uitbreiding van het Internetabonnement.

Prijzen veranderen elk jaar, dus daar wagen we ons niet aan. Scarlet is goedkoop en hun helpdesk navenant.

DVB

DVB ("Digital Video Broadcast") is het digitaal doorsturen van televisie naar de huiskamers in 3 smaken: via de kabel, via satelliet en via de ether.

DVB-C

DVB-C ("C" van "Cable") komt via de kabel uw huiskamer binnen. In Vlaanderen staat Telenet hiervoor aan de kassa. Sedert 2016 mag ook Orange kabeltelevisie aanbieden over het netwerk van Telenet, met restricties.

Ook als je "analoog" kijkt via de kabel (het oude analoge aanbod van Telenet waar ze graag van af willen), kan je de Vlaamse publieke zenders digitaal ontvangen, en dit zonder meerprijs. Weinige mensen blijken dit te weten en Telenet geeft er geen ruchtbaarheid aan. Zij moeten dit aanbieden vanwege de overheid. Maar zelfs als je grootouders (of jijzelf natuurlijk) nog nooit hun televisieabonnement veranderd hebben, kunnen zij digitaal naar de VRT kijken.

Wie ook de andere zenders digitaal wil bekijken via de kabel, moest tot voor kort een aparte Telent-decoder installeren, inclusief extra kabels, extra energieverbruik en een extra afstandsbediening. Sedert juni 2013 kan het ook met een (CI+) kaartje dat je gewoon in je televisietoestel plugt. Voor een lijst met compatibele toestellen moet je de Telenet site raadplegen. Als je toestel zich niet in de lijst bevindt, kan het zijn dat het toch werkt, op voorwaarde dat het een DVB-C tuner heeft en een CI+ slot, maar Telenet garandeert dat niet.

Je kan dit kaartje in principe bestellen via de Telenet-website, maar Telenet doet zijn uiterste best om die link te verbergen (en op geregelde tijden te veranderen) omdat ze er minder aan verdienen. Om het CI+-kaartje bestellen, ga je daarom best naar een Telenet-winkel. Je betaalt dan wel meer.

De digitale kabelkijker kan in principe alleen programma's opnemen als hij een digicorder huurt bij Telenet of koopt. De prijzen zijn niet van de poes -omdat je alleen bij Telenet terecht kan natuurlijk! Sommige televisiemerken laten ook toe om opnames te maken via het televisietoestel zelf, op een harde schijf. Je sluit dan een externe harde schijf (via USB) aan de televisie en voila, je kan digitaal opnemen via de televisie zelf. Maar je kan deze opnames niet op een ander toestel afspelen en er zijn nog andere beperkingen: je kan bijvoorbeeld alleen opnemen wat je ziet. Het is dus geen echt alternatief.

DVB-S

DVB-S ("S" van "Satelliet") geeft de televisie-gegevens door via satelliet(en). In België en andere landen kan je op die manier met een schotelantenne gratis televisiezenders uit de hele wereld ontvangen. Als je de Vlaamse zenders (en ook bv. de Nederlandse publieke zenders) wilt ontvangen kan je dat via een abonnement bij TV Vlaanderen. Je hebt dan ook bijkomende hardware nodig. De keuze daarvan is, in tegenstelling tot bij Telenet, vrij. Niet iedereen ziet echter graag een schotelantenne op zijn of haar dak en TV Vlaanderen heeft geen goede reputatie qua klantvriendelijkheid.

DVB-T

Dan is er nog DVB-T ("T" van "Terrestrial"). Met deze techniek worden de televisiegegevens vanuit in de grond gewortelde zendmasten doorgestraald naar de huiskamer. In feite is dit te vergelijken met lang geleden toen iedereen een TV-antenne had om analoge signalen op te vangen. Het verschil is dat het signaal nu digitaal gecodeerd is.

Wat heb je nodig voor DVB-T?

Het grote voordeel van dit systeem is dat er niets geïnstalleerd moet worden: je hebt alleen een kleine antenne nodig op de vensterbank. Daardoor is het ook een erg mobiele oplossing.

De antenne is best van het actieve type, d.w.z. eentje die het binnenkomend signaal versterkt.

Als je televisie een DVB-T ontvanger ingebouwd heeft (en dat is al jaaaaarenlang de standaard) dan heb je niets anders meer nodig. Je sluit de antenne aan op je televisietoestel, je scant de nieuwe zenders alsof je de televisie voor de eerste keer in gebruik neemt, en klaar is kees.

Geen abonnment voor DVB-T? En Teletenne dan?

De VRT had zijn zenderpark verkocht aan Norkring, dat de exploitatie ervan toekende aan... Telenet. Daarmee had Telenet ook het monopolie verworven op DVB-T. Omdat de vrees bestond dat het hen alleen te doen was om te verhinderen dat de concurrentie deze markt zou inpalmen en een aanbod zou lanceren dat kon concurreren met de kabel, legde de overheid de verplichting op dat de exploitant van het DVB-T netwerk ook daadwerkelijk met een commercieel aanbod op de markt moest komen.

Telenet heeft daar eerst zo lang mogelijk mee gewacht (terwijl ondertussen de analoge kabel zo onaantrekkelijk werd gemaakt dat heel wat mensen al overschakelden naar digitale kabeltelevisie) en heeft dan uiteindelijk een onaantrekkelijke DVB-T formule gelanceerd, genaamd Teletenne, voor wie tegen betaling Vier en Vijf TV ook wou bekijken in de caravan.

"Teletenne" bevatte 13 zenders. Naast Eén, Canvas en Ketnet die je sowieso al gratis uit de lucht kon plukken, waren er ook VT4, Vijf TV, Acht, Kanaal Z, National Geographic, MTV, Njam, Nickelodeon, Studio 100TV en Ment TV. Je moest dan een aparte decoder en antenne kopen bij Telenet (129 EUR) en een eenmalige activatiekost van 50 EUR betalen. Het abonnement zelf kostte 11.5 EUR per maand, iets minder dan een kabelabonnement destijds. Er was geen VTM en geen 2BE in dit aanbod.

Telenet heeft er op die manier voor gezorgd dat (a) geen andere speler hen concurrentie kon aandoen (via DVB-T), en dat (b) DVB-T zelf geen concurrent kon worden van hun eigen kabeltelevisie want het was bijna even duur, de beeldkwaliteit was minder goed en je kon er veel minder zenders mee zien.

De reden waarom Telenet liever een kabelabonnement verkocht dan televisie via de ether, was dat zij op die manier meer aan u verdienden, niet alleen door allerlei apparatuur te verhuren maar ook door het aanbod van "interactieve diensten" tegen betaling, wat met DVB-T niet kan.

Vanaf april 2014 is Telenet opgehouden met Teletenne. Wij citeren uit hun eigen webpagina's over deze stopzetting:

Waarom stopt Telenet met Teletenne?

Telenet stopt met Teletenne omdat hiervoor er te weinig interesse is, en het commerciële succes dus beperkt is. (...) Uiteraard werken we aan alternatieven om tv te kijken als er geen kabel beschikbaar is. Bijvoorbeeld: met Yelo TV (...)

Krijg ik als Teletenne-klant een compensatie voor de stopzetting?

Ja, alle Teletenne-klanten krijgen € 140,5 terugbetaald. Hierin zit het volledige bedrag van de Teletenne-decoder (€ 129) en een compensatie voor het abonnement van één maand (€ 11,5). Als Teletenne-klant heb je je abonnement vooraf betaald. Na de stopzetting op 31 maart storten we ook dit voorafbetaalde bedrag terug op je rekening.

Onze commentaar

Iedereen kreeg dus z'n geld terug, op de activatie na (50 EUR).

Met deze stopzetting heeft Telenet het vooropgestelde doel bereikt: DVB-T was geen alternatief voor kabeltelevisie meer en niemand die daar iets aan kon doen, want Telenet had de uitzendrechten. De overheid kon Telenet daarenboven geen boete opleggen (omdat Telenet geen aanbod zou hebben gelanceerd, zoals vooraf werd gevreesd), want er was wel degelijk een aanbod geweest.

Wat is was er te zien en te horen?

Je kreeg op deze manier, zonder abonnement, zonder verdere kosten, de VRT zenders: Eén, Canvas, Ketnet/Op12, inclusief TeleText. Daarnaast ook de radiozenders: Radio 1, Radio 2, Klara, Klara Continuo, Donna, Donna Hitbits (!?), Studio Brussel, Sporza radio en als toemaatje een ons voorheen onbekende VRT-zender die permanent nieuwsberichten de wereld in stuurt.

Dit alles in zogenaamde digitale kwaliteit en dat gold ook voor de radio-zenders. De televisie werd ontvangen als MPEG2, met een videobitrate schommelend tussen pakweg 2000 en 4500 MBit/s (PAL, dus met een framerate van 25 frames/sec en een resolutie van 720x576). Het geluid van de televisie werd ontvangen als MPEG1 L2 (MP2), met een bitrate van 128 kBit/s en een sampling frequentie van 48 kHz. Het radiogeluid was 192 kBit/s (128 kBit/s voor Sporza en de nieuwszender).

Had je overal in Vlaanderen ontvangst?

Ja met een buitenantenne, nee met een binnenhuisantenne. Er zijn zenders in Sint-Pieters-Leeuw, Veltem-Beisem, Egem, Genk, Schoten en Antwerpen, allen met een uitgestraald vermogen van 20 kW behalve Antwerpen (10 kW).

Beeldkwaliteit

Het DVB-T televisiebeeld was veel beter dan het analoge kabelbeeld van Telenet. De kleuren van het beeld waren rijker, er was geen ruis in de egale vlakken en alles was iets scherper. Als we met onze neus tegen het toestel een voetbalmatch volgden (de ultieme test), zagen wij rond de snel bewegende spelers kleine artefacten die deden denken aan blokjes, maar vanop normale kijkafstand was daar nog weinig van te merken. Ook het "analoge" beeld van de televisie is van vlakbij trouwens verre van fraai te noemen.

Het DVB-T beeld was wel ontegensprekelijk minder goed dan het digitale beeld via DVB-C of DVB-S. Afhankelijk van de ontvangstkwaliteit "stotterde" het beeld wel eens of trad er blokjesvorming op bij snel veranderende beelden.

Wat betreft radio, was het verschil tussen "FM via de kabel" en DVB-T nog groter. De DVB-T ontvangst had geen last van ruis, wat bij de traditionele FM-uitzendingen wel anders was. CD-kwaliteit was het niet, maar het verschil was in praktijk (in de huiskamer) verwaarloosbaar.

Ter informatie: de overheid (in de persoon van Sven Gatz) propageert nu DAB+ radio en plant een stopzetting van de radio-uitzendingen zoals wij die nu kennen. Dit omwille van een betere klankkwaliteit. Hierdoor dienen er over enkele jaren miljoenen goed werkende FM radio's afgevoerd worden naar het recyclagepark. Wie een nieuwe radio koopt, doet er dus best aan om een gecombineerd FM/DAB+ toestel te kopen want hoe hard mijnheer de min. ook roept, het is niet zeker dat hij zijn voorkeur zal kunnen doordrukken.

Op de PC

Je kon DVB-T uitzendingen ook op je computer ontvangen. Daarvoor had je naast een antenne wèl een DVB-T tuner nodig. Die kostte minder dan 30 EUR. Je kreeg er dan nog een programma bij dat je ook toeliet om uitzendingen op te nemen op je harde schijf.

Besluit

Als je televisietoestel niet te ver van een zendmast DVB-T stond, leverde DVB-T zelfs met een eenvoudige binnenhuisantenne goed beeld op (beter dan analoge kabeltelevisie) en een uitstekend geluid (iets beter dan radio via de kabel). Je kon er de openbare omroep mee ontvangen, en je kreeg enkele radiozenders extra.

Was DVB-T dan een oplossing voor wie "genoeg" had aan de openbare omroep? Jazeker. Voor een eenmalige 20-30 euro was je gesteld en het kijken nadien was gratis.

Maar wij herhalen: 't is afgeschaft! Wij hebben de meeste werkwoorden op deze pagina in de verleden tijd gezet.

Dat je commerciële zenders alleen kan bekijken via een abonnement, daar hebben wij geen probleem mee. Maar als je belasting moet betalen voor een "openbare" zender, dan vinden wij dat je die daarna gratis moet kunnen ontvangen. Anders moeten zij zelf maar aan hun geld zien te komen.